Masal diyari

Haydi gelin çocuklar! ‘Masal’ denilen benzersiz ve olağanüstü bir dünyanın içine gireceğiz az sonra! Burada tüm olaylar sevindirici bir son ile biter. Burada kötü olan tüm insanlar ve hayvanlar cezasını buluyor. İyi olanlara ise kötüler hiçbir kötülük yapamıyor. Burası neresi? Masal diyarı elbette! İşte bu yüzden masalları sevmeyen yoktur. Anneler ve babalar hatta dedeler ve nineler dahi sever masalları –fakat söylemezler; çünkü bu bir sırdır- . Masal diyarında hayvanlar, nesneler ve belki de ağzı olan tüm canlılar konuşur; evet konuşur! Hayalinde canlandırabildiğin tüm gerçek dışı dünyaları burada bulabilirsin. Çünkü burada olağanüstü kahramanlar, nesneler ve olaylar var. Cinler, periler, devler, büyücüler, ejderhalar… Hepsi bu diyarda! Masalları okurken belki de en çok şaşıracağın şey zaman ve yer konusu olacak. Çünkü masallar genellikle şöyle başlar: ‘Çok çok uzak ülkelerden birinde, zamanın bir yerinde…’ ya da şöyle başlar: ‘Bir zamanlar…’ Yani masalların ne zaman ve nerede geçtiği belli değildir. Geçmişte de geçmemektedir, gelecekte de… En son hangi masalı okudun? Okumadıysan kendini gerçekten muhteşem bir dünyanın dışında tutmuşsun demektir. Çünkü masallar, hayal ettiğin tüm kahramanlara yeni kahramanlar ekler. Ama hepsi aynı değildir. Okurken sen de bunu göreceksin. Meselâ bazı masalların başında şöyle uzun bir tekerleme görebilirsin: “Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde, develer tellal iken, pireler berber iken, ben babamın beşiğini tıngır mıngır sallar iken, babam düştü beşikten, ben fırladım eşikten, babam kaptı küreği, annem aldı maşayı, gösterdiler kapının ardındaki köşeyi…” Bazı masallarda ise böyle bir giriş bölümü yoktur. Ama hepsinin ortak bir özelliği vardır: Mutlu son ile bitmeleri. Bazı masalları okurken bir yazanı ya da söyleyeni olmadığını göreceksin. Bunlar ‘anonim masallar’dır. Bunlar toplumun ortak ürünüdür ve nesilden nesile sözlü olarak aktarılırlar. Günümüze kadar ulaşanlar derlenmiş ve kitap olarak yayınlanmıştır ki istersen bu kitaplara ulaşabilirsin. Anonim masallar içinde eğlenceli olanlar ve zincirleme olanlar vardır. Zincirleme olan masalları kolaylıkla seçebilirsin çünkü bunlar, olayların birbiri ardına sıralandığı masallardır ve kendilerini hemen fark ettirirler. Bazı masallar da bu anonim olanların aksine yazanı belli olan masallardır ve sanatçılar tarafından yazılır. Bunlarda genellikle yazan kişinin olaylardan ders çıkardığını ve sana da bunu göstermek istediğini görürsün. Bunlar ‘sanatsal masallar’dır. Yazılan ilk masalın hangisi olduğunu biliyor musun? “Kelile ve Dimne”yi duymuş muydun? İşte bu Beydeba’nın yazdığı masaldır ve yazılan ilk masaldır. Bu yüzden bunu okumalısın. La Fontaine yine çok sayıda masal yazmış olan Fransız bir sanatçıdır. Onun yazdığı masalları okurken çok sayıda konuşan hayvan bulacaksın. Keloğlan masalları ise tamamen Türkçedir ve yazanı belli olmadığı için anonim masallardandır. İstersen masallardan daha fazla bahsetmeyip keşfetmeyi tamamen sana bırakayım. Bir farklılık yaratarak büyüklerinden masal dinlemek yerine, onlara kendinden masallar dinletebilirsin. Hatta masalı tamamen kendi hayal gücünle uydurabilir; kahramanları ve olayları kendin seçebilirsin. İyi okumalar!

Masal oku

Masal, olağanüstü öğe, kahraman ve olaylara yer veren yaşanmamış sözlü halk hikâyesidir. Masallarda zaman ve mekan kavramları bulunmamaktadır. Küçük ve akılda kalıcı tekerlemeler ile başlar. Masallar çeşit olarak hayvan, olağanüstü ve gerçekçi masallar, güldürücü masallar ve zincirlemeli masallar gibi çeşitlere ayrılır. Masalların özellikleri ; olağanüstü konuların yanı sıra kahramanlar üst düzey özelliklere sahip olabilir. Yer ve zaman kavramı bulunmaz. Sonu öğüt ve ders verici nitelikte olabilir. Kalıplaşmış tekerlemeler ile başlar ve mutlu son ve tekerlemeler ile biter. Hayal ürünü olup sanatsal kurmaca metinlerdir. Yazılı ve sözlü edebiyat ürünü masalların finalinde her zaman iyiler kazanır. Okul öncesi çocuklara masalı nasıl okumalısınız ? Masal okumanın püf noktaları nelerdir ? Çocuklarınız için masal kitabı seçiminde oldukça dikkatli olmalısınız çünkü, çocuklar küçük yaşlarda kahramanlardan ciddi derecede etkilenebilir. Masalı çocuğunuzun ve sizin keyif alabileceği saatlerde okuyun ki akılda kalıcılığı artsın, kullanacağınız ses tonu, jest ve mimiklere çok dikkat edin ki anlatımınız en üst düzeyde olsun. Almış olduğunuz masal kitabında bulunan resimler üzerinde çocuğuna ufak sorular sorun sonra kendiniz yardımcı olun. Sürekli aynı masalı okumanızı istese dahi bıkmadan ve sabırla o masalı çocuğunuza okuyun. Her gün okumaya özen gösterin. Eğer çocuğunuz uyumak üzereyse alçak ses, canlı ve dinç ise yüksek ses tonuyla masalı orta hızda okuyun. Çocuğunuzun gelişimine katkı sağlayacak olan sorular sorun “ Sence devamında ne olacak ? Sen olsan ne yapardın ? ” gibi sorular sorarak zihinsel gelişimine katkı sağlayacaksınız. Masalı okuduktan sonra çocuğunuzda o masal hakkında bir resim çizmesini isteyin ana fikri doğru anlayıp anlamadığını bu yolla ölçebilir eğer anlamadıysa masalı tekrar okuyup ana fikri bulmada yardımcı olabilirsiniz.

Sizlere masal okuyabileceğiniz güzel bir masal sitesi öneriyoruz; masallar oku